Büyük bir umutla aranıza katılmasını beklediğiniz bebeğinizin sağlığı ve mutluluğu sizin için ne kadar önemli biliyoruz. Hâliyle bebeğinizin yüz ifadesinden vücut sıcaklığına kadar her bir ayrıntıyı özenle takip ediyorsunuz. Ebeveynler, minikleri korumak için büyük bir çaba gösterse de doğal olarak gelişen bazı durumları önlemeleri mümkün olmayabiliyor. Bu tür durumların başında yetişkinlerde olduğu gibi bebeklerde de sıkça rastlanabilen alerjik reaksiyonlar geliyor. Bebeklerde alerjinin nedenlerini, çeşitlerini, belirtilerini ve tedavisini bildiğiniz takdirde hiç endişelenmenize gerek yok. Yazımızın devamında bebeklerde alerji konusuna dair ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Bebeklerde Alerji Neden Olur?
Hapşırık, öksürük, kaşıntı ve boğaz ağrısı gibi sorunlar yetişkinlerin sıkça karşılaştığı durumlar arasında. Kimi zaman mevsime bağlı olarak ortaya çıkan bu tür rahatsızlıklar kimi dönemlerde tükettiğimiz besinler sebebiyle de karşımıza çıkabiliyor. Alerji, yalnızca yetişkinlerin tecrübe ettiği bir durum değil. Bebekler de çeşitli nedenlere bağlı olarak alerjik reaksiyonlar geliştirebiliyor. Miniklerin bağışıklık sistemi, çoğu zaman zararsız olan bir maddeyi tehlike olarak algılayabilir. Bünyeleri bu duruma tepki gösterdiğinde ise alerjik reaksiyonlar ortaya çıkar.
Bebeklerde alerji nedenleri; yedikleri, dokundukları ya da soludukları herhangi bir madde olabilir. Bir bebeğin bağışıklık sisteminin alerjik reaksiyon geliştirebileceği pek çok madde mevcuttur. Yiyecekler ve ilaçlar, alerjiye neden olan unsurların başında gelir. Bebeklerde alerji çok hafif seyredebileceği gibi kimi durumlarda onların yaşamını tehdit eden bir soruna da dönüşebilir. Miniklerin bağışıklık sistemi, tehdit yaratan alerjene karşı savaşmak için antikor ve histamin gibi kimyasallar üretir. Yani bebeğiniz bir alerjenle karşı karşıya kaldığında bağışıklık sistemi birtakım kimyasallar salgılar ve alerjik reaksiyon belirtileri meydana gelir.
Alerji, tüm bebeklerde gözlemlenen bir durum değildir. Kimi bebekler doğuştan alerji sorunuyla karşılaşırken kimilerinde ise böyle bir durum söz konusu değildir. Hâl böyle olunca pek çok ebeveyn bebeklerde alerjik reaksiyonların nedenini merak eder. Aslında bebeklerde alerjinin neden oluştuğu henüz tam olarak netlik kazanmamıştır. Aile geçmişinde alerji rahatsızlığı olan bebeklerin alerjik reaksiyon geçirme olasılığının daha yüksek olduğu ortaya konulmuştur.
Bebeklerde Alerji Çeşitleri Nelerdir?
Alerji, bebeklerde en sık görülen rahatsızlıkların başında gelir. Miniklerin bağışıklık sistemi; çevrede bulunan ve vücuda solunum ya da deri yolu ile giren yabancı maddelere karşı korunmak için bir defans mekanizması geliştirir. Bu şekilde zararlı madde ortadan kaldırılır. Alerjide ise vücut tehlikeye karşı normal kabul edilen seviyeden daha şiddetli bir tepki gösterir. Bu durum, vücuda zarar verebilir. Miniklerin bağışıklık sistemi gelişim aşamasında olduğu için kolaylıkla alerjik reaksiyon gösterebilir. Bebeklerde alerji çeşitleri, farklı belirtilerle seyredebilir. Bebeklik evresi; alerjik reaksiyonların sıklığını, şiddetini ve başlangıcını gözlemlemek için önemli bir zaman dilimidir.
Çevresel Alerji
Bebeklerde gözlemlenen alerji türleri, genellikle genetik faktörlere bağlı olarak meydana gelir. Bu durum, elbette tüm alerji sorunlarında geçerli değildir. Çevresel alerjiler, bebeklerde nadir olarak görülür. Miniklerde alerji; toza, evcil hayvanlara, böceklere, polene ve diğer çevresel faktörlere bağlı olarak tetiklenebilir. Bu tür alerjenler eğer bebeğinizin baş ve göğüs bölgesinde rahatsızlığa yol açıyorsa miniğin çevresel alerji rahatsızlığına sahip olması muhtemeldir. Ayrıca bebeğinizde söz konusu alerjenlere karşı cilt hassasiyeti varsa bağışıklık sistemi reaksiyon olarak kızarıklık, kaşıntılı yumrular ve hatta kurdeşen geliştirebilir. Çevresel alerjinin başlıca tetikleyicileri şunlardır:
- Küf
- Evcil hayvan tüyü
- Koltuklarda ve ev tekstili ürünlerinde bulunabilen toz akarları
- Deterjan ve diğer temizlik malzemeleri
- Sabun, şampuan ve parfüm gibi ürünler
Kişisel bakım ve ev temizliği ürünleri; yani deterjan, parfüm, şampuan ve duş jeli gibi malzemeler kontakt dermatit adı verilen bir çevresel alerji türünün ortak başlıca tetikleyicileridir. Çevresel alerji, bebeklerde sıkça rastlanan bir rahatsızlık olmasa da belirtilerine karşı dikkatli olmak gerekir. Bu sayede rahatsızlık erken teşhis edilerek gereken önlemler vakitlice alınabilir.
Mevsimsel Alerjiler
Mevsimsel alerjiler, genellikle bitkilerden kaynaklanır ve yılın neredeyse her döneminde ortaya çıkabilir. Özellikle polenlerin ortaya çıktığı bahar sezonu, alerjik reaksiyonların en sıklıkla tetiklendiği bir dönemdir. Bu tür alerjik rahatsızlıklar, aynı zamanda saman nezlesi olarak da bilinir. Belirtileri, çevresel alerji ile benzer şekilde olabilir. Bebeğiniz özellikle mevsim değişimlerinde hapşırma, öksürme, burun akıntısı, gözlerde sulanma ve kaşıntı gibi rahatsızlıklar yaşıyorsa bu dönemlerde alerjisi tetikleniyor olabilir.
Besin Alerjisi
Miniklerde alerjiye sebep olan çok sayıda besin türü bulunur. Özellikle emzirme döneminin ardından bebeğinizin tüketeceği gıdaları dikkatli seçmenizde fayda var. Yaygın olarak bebeklerde alerji yapan yiyeceklerin başında şunlar gelir:
- İnek sütü
- Yumurt
- Soya, yer fıstığı ve kabuklu ağaç yemişleri
- Buğday
- Balık ve kabuklu deniz ürünleri
- Ek gıdalar
Miniklerin anne sütü ile beslendiği dönem, bağışıklık sistemlerinin besin alerjisine en yatkın olduğu zaman aralığıdır. Bebeklerde alerjik reaksiyonlar çok hızlı gelişebileceği ve minikleri bir anda şoka sokabileceği için etkisini günler sonra gösterebilir. Dolayısıyla miniklerin beslenme rutinine yeni gıdalar dâhil ederken önce küçük porsiyonlarla deneme yapmanızı tavsiye ederiz. Bebeklerde en çok alerji yapan besinler listesinde yer alan gıdalar konusunda ayrıca özen göstermenizde fayda var.
Bebeklerde Görülen Alerji Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde alerji belirtileri, yetişkinlerde görülenlere benzer şekilde olabilir. Karşılaşılan alerji belirtileri, söz konusu rahatsızlığa sebep olan besin maddesine ya da çevresel faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Besin alerjisi, bebeklerde en sık görülen rahatsızlıkların başında gelir. 3 yaş altı bebeklerin yüzde 6 ila 8’lik bir bölümü besin alerjisine sahiptir.
Bebeklerde alerji, doğumdan sonraki ilk bir ay içerisinde kendini gösterebilir. Özellikle erken doğan bebeklerde alerjiye daha sık rastlanır. Bunun sebebi bebeğin boşaltım sisteminin yeterince gelişmemiş olması ve alerjen maddelerin bağırsak mukozasına kolaylıkla geçiş yapabilmesidir.
Bebeklerde besin alerjisinin belirtileri, miniğin söz konusu gıdayı tüketmesinin ardından bir iki dakika sonra gözlemlenir. Belirtiler; kusma, hırıltılı nefes, karın ağrısı, devamlı öksürük, dilde şişme, bayılma ve solunum güçlüğüdür. Bazı durumlarda derinin solgunlaşması ve hatta maviye benzer bir renge dönüşmesi de söz konusu olabilir. İnek sütü, yumurta ve soya alerjileri çoğunlukla 5 yaşına kadar geçer. Fıstık, fındık ve deniz ürünleri gibi besinlere olan alerjilerin büyük oranda kalıcı olduğu gözlemlenmiştir.
Anafilaksi; yani alerjik şok, son derece ciddi bir durumdur. Bebeğiniz alerjik şoka girdiyse acil tıbbi müdahale gerekir. Anafilaksi söz konusu olduğunda dil, dudak ve göz kapaklarında ciddi şişlikler meydana gelir. Tansiyon düşüklüğü ve bilinç kaybı da alerjik şok belirtileri arasındadır. Bu tür durumlarda erken müdahale oldukça mühimdir. Aksi takdirde hayati bir risk söz konusu olabilir.
Bebeklere Alerji Testi Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?
Miniklerde detaylı olarak bahsettiğimiz alerji belirtilerinden herhangi biri gözlemlendiği takdirde mutlaka bir uzmana danışılması gerekir. Bebeğiniz muayene edilldiğinde alerjisi olup olmadığı belli olacaktır. Bebeklerde alerji testi; cilt, kan ve eliminasyon diyeti olmak üzere 3 farklı şekilde yapılabilir:
- Cilt testinde bebeğin derisinin altına alerjiyi tetiklediği düşünülen maddeden az bir miktar yerleştirilir ve vücudun tepkisi gözlemlenir. Cildin tepki gösterdiği madde, alerjen olarak kabul edilir.
- Kan testinde bebekten alınan kanın immunoglobulin seviyesine bakılır. En doğru sonuçlar için kan ve cilt testlerinin birlikte yapılması önerilir.
- Eliminasyon diyetinde alerjiye sebep olduğu düşünülen besinler, bebeğin beslenme rutininden çıkarılır. Bu süreçte bebek dikkatle takip edilir. Bir süre sonra bu besinler kademeli olarak bebeğin beslenme rutinine yeniden eklenir ve hangisinin alerjen olduğu tespit edilir.
Cilt ve kan testleri, doğumdan itibaren tüm yaş gruplarına güvenle uygulanabilir. Testin doğruluğu, özellikle 3. aydan sonra ciddi oranda artar. Cilt testinin yapılacağı 1 hafta içerisinde bebeğe herhangi bir alerji, grip ve nezle ilacı verilmemesi tavsiye edilir.
Alerji Tedavisi: Bebeklerde Alerji Nasıl Geçer?
Bebeklerde alerji tedavisi için mutlaka uzman bir doktora danışılmalıdır. Bunun dışında ebeveynlerin miniklerin tedavisine destek olmak için uygulayabileceği en temel yöntem, alerjen maruziyetini ortadan kaldırmaktır. Örneğin bebeğinizin rahatsızlığı emzirdikten sonra tetikleniyorsa ona alerji yapan yiyecekleri sizin de tüketmemeniz gerekiyor.
Bebek alerjisi tedavisinde sıklıkla antihistaminik ilaçlar reçete edilir. Antihistaminikler, miniklerde alerjik reaksiyonları en aza indirmeye yardımcı olur. Bu tür ilaçlar, 2 yaş altı bebekler için önerilmez. Doktor, gerekli görülen durumlarda şiddetli semptomlar gösteren bebeklere adrenalin enjektörü de reçete edebilir.