Bebeklerde Gündüz Uykusu Düzeni Nasıl Olmalıdır?

Bazı uyku problemleri, bebeklerde ve çocuklarda sık sık karşımıza çıkar. Uykuya geç dalma ve gece ortasında sık sık uyanma bu problemler arasında yerini alır. Üstelik uyku sorunları, bebeğin gelişimini olumsuz yönde etkileyeceği gibi onları huzursuz da eder. Yetersiz ve kalitesiz geçirilen uyku saatleri, bebeğinizin dinlenmesinden çok gittikçe daha rahatsız hissetmesine neden olur. 

Verimsiz uykunun sebep olduğu herhangi bir problemle karşı karşıya kalmamak için ebeveynlerin atması gereken önemli pek çok adım bulunur. Bu adımlardan biri de gündüz uykusunun alışkanlık hâline getirilmesidir. Özellikle 0 ila 5 yaş grubundaki çocuklar için bir ihtiyaç olan gündüz uykusu, bebeğin hem duygusal hem de fiziksel gelişimini destekler. Sizin için hazırladığımız bu yazıyı okuyarak bebeklerde gündüz uyku düzeni hakkında detaylı bilgiler edinebilirsiniz. 

Ebeveynler genellikle çocuklarında gece uykularına öyle çok önem verirler ki bu konuyla gündüz yeteri kadar ilgilenmezler. Oysaki 4-5 yaşını dolduruncaya kadar çocuklarda gündüz uykusu bir ihtiyaçtır. Bu yaş aralığına gelinceye kadar pek çok çocuk ihtiyaç duyduğu uykunun tamamını sadece geceleri yatarak alamaz. Çocuğunuzun yaşına uygun süreyi ayarlayarak gündüz uykusuna yatmasını sağlamak onun dinlenmesine yardımcı olur. Üstelik bebeklerde gündüz uykusu, evladınızın sağlığı için de gereklidir. Gündüz uykusunu alan bebek, daha huzurlu ve mutlu olur. Ayrıca gündüz vakitlerinde uyumanın alışkanlık hâline getirilmesi çocuğun nörolojik gelişimine de katkıda bulunur.

Gündüz uykusu hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olmayan ebeveynler, çocuklarını yetiştirirken bazı noktalarda hata yapma eğilimi gösterir. Bilinçsiz davranan anneler ve babalar gece daha rahat uykuya dalabilsin diye gündüzleri çocuklarını uyanık tutar. Ancak gündüz uyanık kalmak gece uykusunu daha kaliteli ve verimli bir hâle getirmez. Öte yandan çocuğunuzun gündüz uyuması da gece uyanık kalacağı anlamına gelmez. Bilinenin aksine bebeklerde gündüz uykusu, çocuğunuzun geceleri huzurla tatlı rüyalara dalmasını destekler.

Çocuklar çok yorgun hissettikleri günlerde uykuya daha geç ve zor dalarlar. Söz konusu yorgunluk, gün içerisinde yapılan aktivitelerden ziyade uykunun yeteri kadar alınamamasıyla ilgilidir. Çocuğunuzun uyku düzenini kurmak istiyorsanız onun biyolojik saatine uygun hareket etmelisiniz. Bebeklerde gündüz uykusu hakkında detaylı bilgiler edinmek de bu süreçte bir ebeveyn olarak daha bilinçli adımlar atmanızı mümkün kılar.

Doğdukları andan itibaren uzun saatler boyunca uyuyan bebeklerin bu alışkanlığını belli bir yaş aralığına kadar devam ettirmesi oldukça sağlıklıdır. Uyku düzeninin takibini yapmak ve doğru adımlar atmak ise ebeveynlerin en büyük sorumluluklarından biridir. Gündüz uykusu, çocuğa birçok açıdan yarar sağlar. Bebeklerde gündüz uykusu faydaları şu şekilde sıralanabilir:

• Beyin gelişimini destekler ve hızlandırır.
• Öğrenmeyi pekiştirir ve kolaylaştırır.
• Kaygı, mutsuzluk ve ilgisizlik gibi olumsuz duygu durumlarının oluşmasını engeller.
• Sağlıklı fiziksel gelişimi ve büyümeyi destekler.
• Huysuzluk nöbetlerinin, mızmızlanmaların ve ağlamaların oluşma sıklığını azaltır.

Bebeklerde gündüz uykusunun çocukların nörolojik, duygusal ve fiziksel açıdan gelişimine destek olduğu rahatlıkla söylenebilir. Her ebeveyn çocuğunun mutlu olmasını ister. Bunun için de yapılması gerekenlerden biri, gündüz uykusuna gereken önemi vermektir.

Bebeğiniz, küçük bir kâşif gibi gün boyu etrafında olup bitenleri izler. Yeni keşifler yaparken ve enerjisini atmak için oradan oraya hareket ederken bir hayli yorulur. Çocuğunuzun gün içinde aşırı yorulması, gece saatlerinde huzursuz hissetmesine neden olarak uykuya dalmasını güçleştirebilir. Gündüz uykusu, bu sorunun üstesinden gelmenize yardımcı olur. Minikler için âdeta bir gün ortası molası olan bu saatler, en değerlinizin bedenini ve zihnini gece uykusuna hazırlar. Böylece bebeklerde gece uykusu düzenini sağlamak mümkün hâle gelir. 

Çocuğunuzu Gündüz Uykusu Düzenine Nasıl Alıştırabilirsiniz?

Çocukları gündüz uyku düzenine alıştırmak için bebeğinizin size gösterdiği ipuçlarını yakalamaya çalışmalı ve ayakta kalma süresi hakkında bilgi edinmelisiniz. Çocuğunuzun uykusunun geldiğini bazı belirtilerden anlamak bu eylemin bir rutin hâline gelmesi için oldukça önemlidir. Bu sayede bebeğiniz yeniden hareketlenmeden önce onu çoktan yatağına götürmüş olursunuz. Genel olarak çocuklar, uykulu olduklarını birkaç farklı şekilde gösterirler. Oyun oynarken ilgiyi kaybetmek, boşluğa dalmak, esnemek, parmak emmek, huysuzluk yapmak ve esnemek, bunlardan bazılarıdır. Çocuğunuzun gösterdiği uyku işaretlerini dikkatle keşfetmelisiniz.

Çocuğunuzun uykusunun geldiğini işaretlerden anladığınız an, bu deneyimi bir alışkanlık hâline getirmeniz de oldukça basitleşir. Bebeğiniz gündüz uykusu konusunda fazla dakikse bir gözünüz de mutlaka saatte olmalıdır. Çocuğunuzda uyku belirtilerini görür görmez onu yatağına götürmeye hazır olmanız gerekir. Ayakta kalma süresini bilmek de bebeklerde uyku düzenini oturtmayı kolaylaştırır. Çocuğunuzun yaşına göre gün içerisinde ne kadar fazla uyanık kalması gerektiğini öğrenerek bir düzen kurabilirsiniz.

Bebeklerde gündüz uykusunu bir alışkanlık hâline getirmenin başlangıçta sabır gerektireceğini de aklınızdan çıkarmayın. Uyku düzeni ilk oluşturulmaya başlandığında bebekler yorgunluk nedeniyle aşırı hareketli olabilir. Bu da çocuğun uyku işaretleri vermediği anlamına gelir. Biyolojik saati ayarlayabilmek adına çocuğunuz bir süre gündüz uykusunda yattığında zorluk çekecektir. Bu noktada önemli olan sakin kalıp sabırlı davranmanızdır. Çocuğunuz uyumasa da aynı adımları her gün tekrarlayarak kısa sürede düzen sağlayabilirsiniz.

Gündüz Uykularının Uzunluğu ve Sıklığı Ne Kadar Olmalıdır?

Çocuğun yaşı, bebeklerde gündüz uykusunun sıklığını ve uzunluğunu etkileyen en önemli faktördür. Bu nedenle sorunun net ve tek bir cevabı bulunmaz. Çocuğunuzun yaşına göre gündüz ne kadar süre boyunca ve hangi aralıklarla uyuması gerektiği değişir. Yani yenidoğanla 10 aylık bebekte gündüz uykusu düzeni aynı olmamalıdır. Yenidoğanlar genel olarak günde 16 ila 18 saat arası uyur. Bu uyku süresi bir bütün değil, parça parçadır. Beslenmek için arada uyanan yenidoğanlar karnı doyduktan sonra yine uykuya dalmalıdır. 

Tüm bunların yanı sıra bebekler daha da büyüdüklerinde uykularının uzunluğu ve sıklığı değişir. Bebeklerde gündüz uykusunun sıklığının ve uzunluğunun ne kadar olması gerektiğinin cevabı çocuğunuzda saklıdır. Onun yaşına uygun uzunlukta ve sıklıkta gündüz uykusu planlamaları yaparak bunları rutin hâle dönüştürebilirsiniz.

Bebeklerde Kısa Gündüz Uykuları Nasıl Uzatılır?

Biyolojik saat, insan bedeninin âdeta bir makine gibi işlemesini sağlar. Yetişkinlerde olduğu gibi bebeklerde de uyuma ve uyanma dengesi bu saate göre ayarlanır. Her ne kadar biyolojik saate sık müdahale edilmesi önerilmese de çocuklarda gündüz uykusu süresini uzatmak için başvurabileceğiniz bazı yöntemler bulunur. Öncelikle bebeğinizin uyku döngüsünü takip ederek sürece başlamanızda fayda vardır. Yaklaşık 45 dakika süren bu döngünün sonunda en değerlinizin tekrar uykuya dalmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için size rehberlik edecek bazı hususlar şunlardır:

• Bebeklere sallama, emzirme ve gezdirme ile uyuma gibi kendi başına dalmasını olumsuz etkileyecek alışkanlıklar kazandırmamak.
• Pijamalarını giydirmek, bezini değiştirmek ve perdeleri kapatmak gibi uyku öncesi rutinlerini gündüz saatlerinde de uygulamak.
• Minikleri uyku hormonlarının salgılanmasını destekleyecek karanlık ve sessiz bir odada yatırmak.

Sayılan tavsiyelerin yanı sıra bebeklerde uyku düzeni kurmaya çalışırken aceleci davranmamak ve yaş gruplarına göre gerçekçi beklentilere sahip olmak da gerekir. Mesela 6 aylık bebeğin gündüz saatlerce uyumasını beklemek oldukça yanlıştır. Bebek ve çocuklarda yaşa göre gündüz uykusu sürelerini öğrenerek bu süreci hem kendiniz hem en değerliniz için kolaylaştırabilirsiniz. 

Bebek ve Çocuklarda Gündüz Uykusu Süreleri

Bebeklerde ve çocuklarda gündüz uyku süresini etkileyen en önemli faktör yaştır. Elbette ki 11 aylık bebekte gündüz uykusu 5 yaşındaki çocukla aynı olmamalıdır. Çocuğunuzun yaşına uygun hareket ettiğinizde gündüz uykusu konusunda önemli adımlar atmış sayılırsınız. Aşağıdaki başlıkları detaylıca inceleyerek miniklerin ne kadar ayakta kalabileceğini ve kaç saat gündüz uykusu yapmaları gerektiğini öğrenebilirsiniz. 

Ancak bu noktada çocuklarda yaşa göre gündüz uyku süresinin herkeste farklılık gösterebileceğini de unutmamalısınız. Her bebek birbiriyle aynı ihtiyaçlara sahip olmadığından bazıları daha az veya fazla uykuya gereksinim duyabilir. Aşağıda bebeklerde gündüz uykusu hakkında verdiğimiz bilgiler uzmanlar tarafından belirtilen referans sürelerdir. Çocuğunuz referans sürelerinin dışında bir saat aralığında uyku ihtiyacını karşılayabilir. Önemli olan bebeğinizin bu deneyimden en üst seviyede verim almasıdır. Öte yandan referans sürelere birkaç gün uyduktan sonra gündüz uykusunun rutin hâle geleceğini düşünmemelisiniz. Bebeklerde gündüz uykusu, kararlılık ve tutarlılık gerektiren uzun bir yolculuktur.

0-5 Ay

0 ila 5 aylık bebekte gündüz uykusu, 4 ya da 5 parçaya bölünmelidir. Bu dönemdeki bebekler uykuya en fazla ihtiyaç duyan yaş aralığındadır. Dolayısıyla ayakta kalma sürelerinin 2 saati aşmaması onların yararına olur. 0 ila 5 aylık bebek gündüz uykusunun süresi 3-5 saat olarak belirtilir. Bu süreyi 4-5 parçaya bölerek uyanık kaldığı aralarda bebeğinizi besleyebilirsiniz.

6-8 Ay

6 ila 8 ay arasındaki bebeklerin ihtiyaç duyduğu uyku, bir önceki gruba göre daha azdır. Bu durum, bebeklerin büyüdükçe gündüz uykularına duyduğu ihtiyacın azalmasından kaynaklanır. 6 aylık bebek gündüz uykusunun toplam süresi 2,5 ila 3,5 saat arasında değişiklik gösterir. Ayrıca bu yaş grubunda gündüz uykusunun 2 ya da 3 parçaya bölünmesi de tavsiye edilir. 6-8 ay arasındaki miniklerin ortalama uyanık kalma süresi ise en az 1,5 saat olmalıdır. Fakat bu sürenin 3 saati de geçmemesi gerekir.

9-12 Ay

9 aylık bebek gündüz uykusu düzeni, çocuk 1 yaşına basıncaya kadar aynı şekilde devam ettirilmelidir. 9-12 ay arasındaki bebeklerin gündüz uykusunu 2 parça hâlinde almaları tavsiye edilir. Toplam uyku süresinin ise gündüzleri 2,5-3 saat arasında olması idealdir. Bu yaş grubundaki bebekler de uykuları arasında yaklaşık 2-4 saat kadar ayakta kalabilir. Aylar ilerledikçe gündüz uykusu saatlerinde değişiklikler olur. Örneğin 10 aylık bebek gündüz uykusu süresi, 4 saate kadar uzayabilir. 11 aylık bebek gündüz uykusunun ise ortalama 3 saat olması önerilir.

1-2 Yaş

Çocuğunuz ilk yaşına bastıktan sonra önceki gibi uyku düzenini birkaç ayda bir kez olacak şekilde değiştirmeniz gerekli değildir. Uzmanlar, 12 ayı dolduran çocukların tam 1 sene boyunca aynı gündüz uykusu düzenini devam ettirmesi gerektiğini belirtir. Yani bebeğinizin uyum sağlamasına yardımcı olduğunuz referans sürelerini çocuğunuz 2 yaşını dolduruncaya kadar takip edebilirsiniz. 1-2 yaş grubundaki bebeklerde gündüz uykusu hiç bölünmeden ya da iki parçaya ayrılmış şekilde alınabilir. Uykular arasında uyanık geçirilen süre de 4-6 saate kadar uzatılmalıdır. Gündüz toplam uyku süresinin ise 2,5 saati aşmaması gerekir. Yine de çocuğunuzun ortalama 2 saat 15 dakika kadar uyumasını sağlamalısınız.

2-5 Yaş

2-5 yaş aralığı, aynı zamanda çocuğunuzun gündüz uykusuna ihtiyaç duyduğu son dönemdir. Bu nedenle uyku süresi gittikçe azalır ve uyanık geçirilmesi gereken vakit de artar. Örneğin 4 yaş gündüz uykusu hiç bölünmemeli ve tek parça hâlinde alınmalıdır. Toplam uyku süresinin ise 2 saati geçmemesi önemlidir. Günün geri kalanında yaklaşık 5,6-12 saat kadar çocuğunuzun uyanık olmasına da dikkat etmelisiniz.

Gündüz Uykusu Ne Zaman Bırakılır?

Elbette ki bebeklerde gündüz uykusunun da bir sonu vardır. Çocuğunuz belli bir yaştan sonra gündüz uykularının sonuna gelmiş olabilir. Bu durumda artık gündüz uykusu alışkanlığının rafa kaldırılması gerekir. Fakat pek çok ebeveyn gündüz uykusunun ne zaman bırakılması gerektiği konusunda yeterli bilgiye sahip değildir. Bebeklerde gündüz uykusunun hangi yaş aralığındayken bırakılabileceğinin kesin ve tek bir cevabı yoktur. Her bebek kendine özgü olduğundan bütün aileler gündüz uykusunu ve onu bırakma sürecini farklı şekillerde yaşar.

Bazı çocuklar 3 yaşında gündüz uykusunu bırakırken bir kısım da bu alışkanlığı birkaç sene daha devam ettirebilir. Ortalama bir aralık verilmesi gerekirse genellikle çocukların 3-4 yaş arasında gündüz uykusundan vazgeçtiğini söyleyebiliriz. Kendi deneyiminiz farklı olacağından gündüz uykusu alışkanlığını doğru zamanda bıraktırmak için çocuğunuzun verdiği birtakım sinyalleri takip etmeniz gerekir. Böylelikle bebeğinizin gündüz uykusunu bırakmaya hazır olup olmadığını anlarsınız. Çocuğun gündüz uykusunu bırakmaya hazır olduğunu gösteren işaretler şunlardır:

• Gündüz uyku saati geldiğinde çocuğunuz yorgun görünmez ve uykuya dalmakta zorluk çeker.
• Çocuğunuz gündüz uyumasa bile gece uyku saati gelinceye kadar yorgunluk belirtileri göstermez.
• Gündüz uykusunun es geçildiği günlerde buna rağmen gece uyanması veya erken kalkma gerçekleşmez.
• Çocuğunuz gece her zaman yatağına yattığı saatte uyumakta güçlük çeker.

Siz de çocuğunuzda bu belirtileri deneyimliyorsanız gündüz uykusunu bırakma zamanı gelmiş demektir. Bu alışkanlığı bıraktırmak için uyku saatlerinin yerini dinlenme vakitlerinin almasını sağlayabilirsiniz. Gündüz uykusu vakitlerinde çocuğunuzu yatağına götürmek yerine bu zaman diliminde sakin saatler geçirmesine yardımcı olmanız gerekir. Bazı çocuklar ilk günden itibaren gündüz uykusu alışkanlığıyla vedalaşabilir. Ancak bazıları ise birkaç haftalık sürece ihtiyaç duyar. Bu noktada çocuğunuzun ihtiyaçlarına göre hareket etmeniz gerekir.