Bağışıklık Sistemi Nedir?
Sağlıklı bir yaşamın temelini, güçlü bağışıklık sistemi oluşturur. Bağışıklık sistemi; vücudu enfeksiyonlara, mikroplara ve hastalıklara karşı kusursuz bir şekilde koruyan savunma düzeni olarak açıklanır. Yaşam fonksiyonlarının düzenli bir şekilde çalışmasında etkili olan bu sistem, bebeklerden yetişkin bireylere kadar hayati önem taşır. Bir savunma sistemi olan bağışıklık, çeşitli hücre ve proteinlerin ortak çalışması ile vücuda koruma sağlar. Bu sistemde görev alan tüm hücreler, kemik iliğinde oluşur ve proteinler aracılığıyla tüm vücuda dağılır.
Karmaşık ve çok katmanlı bir yapıya sahip olan bağışıklık sistemi, vücudun karşılaştığı tüm mikropların kaydını tutar. Hücreler, kaydı tutulan antijenler yani mikroplar ile tekrar karşılaştığında ise bağışıklık sistemi devreye girerek hastalıkların oluşmasını engeller. Söz konusu vücut sistemi, yetişkinlere kıyasla bebeklerde daha savunmasızdır. Dünyaya yeni gelen bebeklerin hastalıklardan korunması açısından bağışıklık sisteminin önemi büyüktür. Durum böyle olunca ebeveynler için en önemli konuların başında da bebeklerinin bağışıklık sistemini korumak ve güçlendirmek gelir. Bebek bağışıklık sistemiyle ilgili tüm ayrıntıları sizin için derledik.
Bebeklerde Bağışıklık Sistemi Ne Zaman Oluşmaya Başlar?
Bebek bağışıklık sistemi, henüz anne karnındayken gelişmeye başlar. Annenin vücudu tarafından üretilen antikorlar, gebeliğin son 3 ayında yani üçüncü trimesterde plasenta aracılığıyla bebeğe geçer. Bebeklerde bağışıklık sisteminin oluşumu ise annenin vücut yapısıyla doğrudan ilişkilidir. Ayrıca gebelikte oluşan antikorların türü de bebek bağışıklık sistemini önemli ölçüde etkiler.
Hamilelik döneminde anne karnındaki bebeklerde verniks kazeoza isimli bir yapı oluşur. Bu yapı, bebeğin enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlar. Verniks kazeoza, kremsi bir dokuya sahiptir. Ayrıca doğumdan itibaren 24 saat boyunca da bebeği koruma özelliğini sürdürür. Yeni doğan bebeklerin doğduktan hemen sonra yıkanmamasının en önemli sebebi bu yapının etkinliğini devam ettirmesidir. Yeni doğan bebeğin bağışıklık sistemi, kolostrum isimli ilk süt aracılığıyla oluşur. Ağız sütü olarak da adlandırılan bu besin, sarımsı rengiyle dikkat çeker. Ayrıca kolostrumun bileşiminde yüksek oranda protein ve bağışıklık sistemini güçlendirme özelliğine sahip olan immunoglobulin bulunur.
Bebeğinizin Bağışıklık Sisteminin Zayıfladığını Nasıl Anlarsınız?
Bebek bağışıklık sistemi; iyi beslenememe, uykusuz kalma ve alerji gibi durumlara bağlı olarak zamanla zayıflayabilir. Minikleri mikroplara ve hastalıklara karşı savunmasız hâle getiren bu durum, her anne ve babayı da endişelendirir elbette. Bebeğinizin bağışıklık sisteminin zayıfladığını anlamanın ise pek çok yolu vardır. Dünyayla yeni tanışan yavrunuzu korumak adına onu iyi gözlemlemeniz gerekir. Bebeklerde bağışıklık sistemi düşüklüğü şu semptomlarla kendini gösterebilir:
- Aşırı ve sürekli ağlama krizi
- Ten renginde solukluk
- Halsizlik
- Uzun süre geçmeyen ishal
- Dışkı renginin her zamankinden farklı olması
- Vücut ısısının sürekli olarak 38 derece ve üzerinde seyretmesi
- Kulak ağrısı ve akıntısı
- Öksürük
- Gözlerde kızarıklık
Bebek bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla görülme olasılığı artan belirtilerden biri de ağız içinde veya cilt üzerinde oluşan apsedir. Ayrıca yeşil ve sarı renkli göz akıntıları da dikkatle takip edilmesi gereken durumlardan. Bebek bağışıklık sisteminin zayıfladığına ilişkin bazı belirtiler olsa da en doğru sonuç, her zaman doktor muayenesi ile anlaşılır. Doktorunuza danışarak çeşitli kan testleriyle bebeğinizin bağışıklık sistemi hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Düşük Bağışıklık Sistemine Sahip Bebekler Nasıl Etkilenir?
Bebek bağışıklık sistemi, dünyayla henüz tanışan miniklerin fiziksel ve mental sağlığı üzerinde etki gösterebilir. Bağışıklık sistemi zayıf olan bebekler, çeşitli fiziksel belirtiler gösterir. Bu belirtilerden ilki ise sık sık hastalığa yakalanma olabilir. Bir yıl içerisinde 8’den fazla enfeksiyon yaşamak bebeklerde bağışıklık sistemi zayıflığının önemli belirtileri arasında yer alır. Söz konusu durum, bebeğinizin kendini stresli ve huzursuz hissetmesine neden olabilir.
Bağışıklık sistemi zayıflayan bebekler, sinüs enfeksiyonu ve zatürre gibi hastalıklara daha çabuk yakalanabilir. Ayrıca büyümede geri kalma da savunma sistemi zayıflığının bebekleri etkilediğini gösteren belirtilerden biridir. Bebek bağışıklık sistemi; genetik yatkınlık, çevresel koşullar, kromozon anomalileri, beslenme ve vitamin eksikliği gibi durumlardan etkilenebilir. Bunun yanı sıra yetersiz anne sütü alımı da bebek bağışıklık sisteminin zayıflamasını beraberinde getirir.
Bebeklerde Bağışıklık Sistemi Nasıl Güçlendirilir?
Vücut savunmasında hayati öneme sahip olan bağışıklık sistemi, bebeklerin sağlıklı gelişiminde kilit bir rol oynar. Bebeği için her zaman en iyisini arzu eden pek çok ebeveyn için bebeğinin bağışıklık sistemini nasıl güçlendireceği merak konusudur. Bebek bağışıklık sisteminin gelişiminin anne karnında başladığını söylemiştik. Bu noktada anne adayının gebelik sürecinde beslenme, uyku ve vitamin alımı gibi durumlara dikkat etmesi bebek sağlığı açısından son derece önemlidir. Bebek doğduktan sonra ise şu üç hususu göz önünde bulundurmanız gerekir:
- Beslenme
- Uyku düzeni
- Aşı
Yukarıda bahsi geçen hususlar, bebek bağışıklık sisteminin düzenli bir şekilde çalışmasında önemli rol oynar. Özellikle anne sütü ile beslenme, yeni doğan bebeklerin ileriki yaşlarında hastalıklara karşı güçlenmesi açısından önemlidir. Anne sütü alamayan bebeklerde bağışıklık sistemi daha zayıf olabilir. Ayrıca uyku düzeni ve aşı gibi hususlar da bebeklerin savunma sisteminin gelişmesinde etkilidir. Şimdi bahsi geçen bu hususları ayrıntılarıyla inceleyebiliriz.
Beslenme
Anne sütü, bebek bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde en önemli role sahip besindir. Yüksek düzeyde antikor, protein, vitamin ve mineral içeren anne sütü, bebeğinizin bağışıklık sisteminin gelişmesinde hayati önem taşır. Bebek emzirme, söz konusu savunma sisteminin temelini atar. Anne sütü aracılığıyla probiyotik olarak adlandırılan yararlı bakterilerle tanışan minikler, hastalıklara karşı güçlü bir savunma sistemine sahip olur.
Bebek bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde, anne sütünün yanı sıra ek ve katı gıdaya geçiş dönemlerinde tercih edebileceğiniz besinler bulunur. Bu noktada bir hekime başvurmak ve doktorun düzenlediği beslenme planına uymak daha faydalı olacaktır. Bebeklerde bağışıklığı güçlendiren gıdaların temelde şu bileşenleri içermesi gerekir:
- Probiyotikler ve prebiyotikler
- Sinbiyotikler
- Çinko, selenyum, demir ve bakır
- Omega 3 ve Omega 6 yağ asitleri
- Vitaminler
Vitamin, mineral ve protein açısından zengin olan gıdalar hem bebeklerin hem de yetişkinlerin güçlü bir bağışıklık sistemine kavuşmasına yardımcı olur. Bağışıklık güçlendiren gıdalar, vücudun normal fonksiyonlarını desteklediğinden sistemin düzenli bir şekilde çalışmasında etkilidir.
Uyku
Uyku, bebek bağışıklık sisteminin gelişmesinde oldukça önemli bir role sahiptir. Günlük rutinin en önemli parçaları arasında yer alan uyku, bebeğinizin hem zihinsel hem de fiziksel gelişimini olumlu yönde etkiler. İyi, kesintisiz ve huzurlu bir uyku, bebeğin kendini daha zinde hissetmesine de katkı sağlar. Özellikle yeni doğan bebeklerde henüz bir uyku düzeni oluşmadığından bu ritmi ilk aylarda tutturmak gerekir.
Dünyaya yeni gelen bebekler, günde 16 ila 20 saat arasında uyuyabilir. Bu noktada gece ve gündüz uykuları için belirli bir düzen oluşturarak çocuğunuzun bağışıklık sisteminin güçlenmesine destek olmanız mümkün. Tam bu aşamada ebeveynler, bebeklerinin uyku düzenini sağlamak için farklı yöntemlere başvurur. Aynı saatlerde uyku hazırlıklarına başlamak da bunlardan biri. Ayrıca miniklerin uykuya daha kolay dalması için emzik kullanımı gibi yöntemler de sık sık tercih edilir. Bebeklerde emzik kullanımı, stresi azaltmaya yardımcı olduğundan minik yavrunuzun uykularını daha kesintisiz ve konforlu hâle getirmek açısından size oldukça katkı sağlayabilir.
Aşı
Bebekleri aşılamak, onları hastalıklara karşı korumanın en etkili yolları arasında yer alır. Aşılama sayesinde virüs ve bakteri gibi mikroorganizmalar, bebeğin bağışıklık sistemi tarafından tanınır. Böylece bebeklerin vücudu, gerçek bir virüsle karşılaştığında daha güçlü kalabilir. Ayrıca aşı, hastalık durumunda ciddi komplikasyonları önlemek için son derece güvenli bir yöntemdir.
Bebeklerin ilk aşıları doğumda, 6. haftada, 4. ve 6. ayda olmak üzere ilk birkaç yıl boyunca devam eder. Özellikle kızamık, boğmaca ve çocuk felci gibi hastalıklara karşı koruma sağladığı bilinen aşılar, bebek bağışıklık sisteminin önemli destekçileridir. Tüm bu durumlardan kaynaklı olarak doktorunuzun önerdiği şekilde aşı takvimine uymaya özen gösterebilir, çocuğunuzu hastalıklara karşı daha korunaklı hâle getirebilirsiniz.
