Miniklerin fiziksel, sosyal, duygusal ve bilişsel gelişimlerini takip etmek, ebeveynler için son derece önemli bir görevdir. Hâl böyle olunca bebeklerin büyüme sürecinde hâlindeki ve hareketlerindeki en küçük değişimler bile ebeveynleri endişelendirebilir. Ancak bebeklerde büyüme atakları, miniklerin gelişim sürecinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Dolayısıyla en değerlinizin yeni doğan döneminden ikinci yaşına kadar yaşayacağı bu değişim serüveninde onun için tek yapmanız gereken sevgi, şefkat ve sabır ile desteğinizi hissettirmek!
Büyüme Atağı Nedir?
Bebekler, anne karnından itibaren önemli gelişim süreçleri geçirirler. Minikler, bu dönemlerde çeşitli evrelerden geçerken aynı zamanda bazı değişimler de yaşar. Ebeveynler, minik yavrularında görmeye alışkın olmadıkları yeni davranışlarla ve huylarla karşılaştıkları için böyle durumlarda bebekleri için endişelenmeleri oldukça normaldir. En kıymetlinizin gelişimi normal bir şekilde ilerlerken beklenmedik davranışlar sergilemeye başlayabilir. Bu alışılmışın dışındaki davranışlar, yavrunuzun büyüme atağı geçiriyor olduğunun bir göstergesi olabilir.
Bebeklerde hem zihinsel hem bedensel olarak görülen değişim süreçleri büyüme ataklarıdır. Çoğu bebek bu dönemlerde sürekli ağlayabilir, saatlerce uyuyabilir ya da ebeveynleri ile daha fazla temas kurmayı isteyebilir. Böyle zamanlarda ebeveynlere düşen görev, çocuklarının isteklerine sabırla yanıt vermek ve uygun yaklaşımı bulmaktır. Atak süreçleri, tıpkı bebeklerde diş çıkarma dönemi gibi büyümenin bir parçasıdır ve her minik için farklı gelişebilir. Dolayısıyla bebeklerde büyüme ataklarının hem bebekler hem de ebeveynler için son derece mühim değişimler olduğunu söyleyebiliriz.
Bebeklerde kişilik özelliklerini şekillendiren pek çok etken vardır. Yavrunuz dünyaya gözlerini açtığı ilk günden itibaren mizaç ya da tabiat olarak adlandırabileceğimiz davranış eğilimlerini gözlemlemeniz mümkündür. Bu noktada bebeklerde büyüme atakları süresince sıklıkla rastlanan davranışların yavrunuzun kişiliğini yansıtan özellikler değil dönemsel durumlar olduğunu unutmamalısınız.
Büyüme Atağı Belirtileri Nelerdir?
Her miniğin gelişim sürecinde muhakkak yaşadığı büyüme atağının belirtileri, ebeveynler tarafından kolaylıkla fark edilebilir. Ağlama nöbetleri, huzursuzluk ve anne babaya yakın olma isteği bebeklerde büyüme atakları belirtilerinin başında gelir. Ayrıca bu dönemlerde bebeğiniz uykuya dalmakta zorlanabilir, geceleri daha sık uyanabilir. Birbirinden konforlu çocuk pijama takımları ile bebeğinizin gelişim süreci için son derece önemli olan bu dönemde daha rahat ve mutlu hissetmesini sağlayabilirsiniz.
Büyüme atak dönemleri boyunca miniklerin iştahında dikkat çekici bir artış ya da azalma gözlemlenebilir. Miniklerin yaşadıkları bu duygusal değişimler atak dönemleri bitince sona erer. Üstelik bebekler tamamladığı her atak haftasında yeni beceriler edinmiş olurlar. Bunun için yavrunuzun fiziksel ve zihinsel gelişimleri de büyüme atağı belirtileri olarak kabul edilebilir.
Bebeklerde Büyüme Atakları Ne Zaman Olur?
Bebeklerde büyüme atağı haftaları her minik için farklı şekilde gelişebilir. Bebeklerde büyüme atakları genellikle 5. ve 6. haftalarda gözlemlenir. Yavrunuzun bu süreci diğer bebeklere göre daha erken ya da geç yaşaması da mümkündür. Minikler, 3 ila 6. haftadan itibaren başlayan bebek büyüme ataklarını toplamda 10 kez geçirir. Çocuğunuz 2 yaşına geldiğinde bu dönemi tamamlamış olur.
Büyüme Atakları Kaç Gün Sürer?
Bebeklerde büyüme atak haftaları ebeveynler için de zorlu bir süreç olabilir. Elbette yavrunuza göstereceğiniz ilgi ve sevgi ile üstesinden gelemeyeceğiniz hiçbir zorluk yok! Minikleri bekleyen atakların şiddetleri ve süreleri birbirinden farklıdır. Kimi ataklar birkaç günde geçirilebilirken kimileri ise haftalar sürebilir. Üstelik her bebeğin gelişim takvimi birbirinden ayrı olduğu için atak dönemlerinin de farklı olması normaldir.
Atak Haftası Nasıl Hesaplanır?
Pek çok ebeveynin atak dönemlerinde çocuklarını desteklemek ve keyifli hissetmelerini sağlamak istemesi gayet doğaldır. Hâl böyle olunca bebeklerde büyüme ataklarının hangi zamanlarda olduğunu önceden bilmek isteyebilirsiniz. Bebeğinizi gözlemleyerek özel belirtileri saptamanız daha kolay olacaktır. Büyüme atağı hesaplamak için tek yapmanız gereken bebeğinizin doğum tarihinden itibaren geçirdiği haftalık periyotları saymak! Böylelikle atak haftaları gelmeden önce hazırlıklar yapabilir, minik yavrunuzun bu süreci daha kolay bir şekilde atlatmasına yardımcı olabilirsiniz.
Harika Haftalar: Bebeklerde Büyüme Atak Dönemleri
“Harika haftalar” kavramını keşfeden araştırmacılardan Dr. Frans Plooji, bebeklerde atak dönemlerini yağmurdan sonra güneş açmasına benzetir. Minikler, atak süreleri boyunca huzursuz ve keyifsiz hissedebilir. Bu durum, gözyaşları ile geçen yağmurlu günlere işaret eder. Atak haftası sona erdiğinde mutlu ve güneşli günler geri gelir. Üstelik en kıymetliniz yeni beceriler edindiği için bu dönemler sizin için de son derece keyifli olacaktır. Bebeğinizi bekleyen değişimlerin yaşanacağı harika haftaları şu şekilde sıralayabiliriz:
5. Hafta Büyüme Atağı: Duyular Dünyası
Bebeklerin duyuları anne karnında iken gelişmeye başlar. Mesela minikler anne karnındayken sesleri duyabilir ya da rahimden gelen ışığı algılayabilir. Bebekler doğumdan sonra önceki yaşamlarına kıyasla çok fazla uyaranla karşı karşıya kalır. Tenine değen giysiler, gözüne gelen ışıklar ya da işittiği sesler miniklerin alışkın olmadığı uyaranlardır. Bebeğiniz 5. hafta büyüme atağının ardından dışarıdan gelen uyaranları yani aynı zamanda kendi duyularını da anlamlandırmaya başlar. Yavrunuz ilk atak dönemi sonunda şu becerileri edinir:
- Minikler bu atak haftası sona erdiğinde yüzleri daha iyi tanımaya başlar. Bu durum, bebeğiniz tanıdık bir sima gördüğünde yüzünde güller açmasını sağlar.
- Bebeğinizin etrafındaki sesleri daha dikkatli dinlediğini fark edebilirsiniz. Duyduğu tüm sesler onun için yepyeni bir deneyim anlamına gelir.
- Yavrunuzun etrafa meraklı gözlerle baktığını gözlemleyebilirsiniz. Artık çevresindeki hareketlere daha çok ilgi duyacak ve her ayrıntıyı takip etmeye çalışacaktır.
Bu tür ataklar, bebeklerde sıçrama dönemi olarak da bilinir. Yavrunuzu duyularını etkileyen ve huzursuzluğa sebep olan uyaranlardan uzak tutarak atak sürecini daha rahat atlatmasını sağlayabilirsiniz. Bebeklerde büyüme atakları, yaklaşık 1 hafta sürebilir. Pek çok bebek bu süreci şiddetli ağlama nöbetleri ile geçirebilir.
8.Hafta Büyüme Atağı: Oluşumlar Dünyası
Sekiz haftalık bebekleri, çevrelerine karşı büyük bir merak duyacakları bir dönem bekler. Artık etraflarındaki eşyaların çizgilerini, dokularını ve renklerini fark etmeye başlayan minikler, bu dönemde ebeveyne daha çok bağlı olabilir, sık sık ağlayabilir. Minikler kendilerini zorlayan bu hafta bitene kadar güvende hissetmek istediği için uzun süre süt emmeye ya da ebeveyn kucağında kalmaya yönelir. 2. ay büyüme atağını tamamlayan bebeğinizde şu gelişimleri gözlemleyebilirsiniz:
- Bebeğiniz ellerini ve kollarını daha bilinçli şekilde hareket ettirmeye başlar. Bunun yanı sıra reflekse dayalı hareketlerde azalma gözlemlenebilir.
- Minik afacanlar bu süreçte etraflarındaki cisimlerin renklerini ve çizgilerini daha dikkatli biçimde incelemeye başlarlar.
- Nesneleri elleriyle ve kollarıyla itebilirler.
- Duydukları sesler daha çok dikkatlerini çekmeye başlar.
- Işık ve gölge oyunları miniklere oldukça ilginç gelir.
- Bir ses duydukları zaman nereden geldiğini anlamak için etraflarını inceleyebilir, başlarını çevirebilirler.
Miniklerin ikinci büyüme atağı yaklaşık 2 hafta sürebilir. Süreç sonlandığında ise yaklaşık 2 haftalık bir sakinlik dönemi yaşanır. Bebek uykusu isimli yazımızdan evladınızın büyüyüp yeni beceriler edindiği bu süreçte nasıl huzurlu bir şekilde dinlenmesine yardımcı olabileceğinizi öğrenebilirsiniz.
12. Hafta Büyüme Atağı Yumuşak Geçişler Dünyası
- hafta büyüme atağı ile minik yavrunuz yeni bir gelişim dönemine girer. İkinci atak döneminin ardından sakin ve neşeli birkaç hafta geçiren bebeklerde herhangi bir sebep olmadığı hâlde ağlama ve huzursuzluk gözlemlenebilir. 3 aylık bebek büyüme atağı sona erdiğinde çocuğunuzun şu becerileri edindiğini gözlemleyebilirsiniz:
- Atak haftası sona ererken minikler kollarını daha rahat şekilde hareket ettirebilirler.
- İkinci atak haftasında azalmaya başlayan reflekse dayalı hareketler değişmeye başlar. Bebeğiniz artık oyuncaklarına uzanmak için kollarını uzatabilir.
- Miniklerin anne kucağına alınırken ya da kendilerini biberon ile besleyen kişilere yaklaştığında heyecan duymaya başladığı görülebilir.
- Sesleri ve görüntüleri çok daha iyi şekilde takip etmeye başlarlar.
- Bebekler bu atak döneminin ardından insanlarla daha bilinçli bir şekilde etkileşime geçebilir, daha çok gülümseyebilirler.
Bebeklerde 3. büyüme atağı, yaklaşık 1 hafta boyunca devam edebilir. Bebeğinizle sıradaki atak dönemine kadar sakin ve sorunsuz haftalar geçirebilirsiniz. Miniklerin daha kontrollü hareket etmeyi öğrendiği bu süreçte onların yeni beceriler edinmesini desteklemeye özen göstermelisiniz.
19. Hafta Büyüme Atağı: Olaylar Dünyası
Minikler, 19 haftalık olduklarında sebep-sonuç ilişkisini anlamaya başlarlar. Örneğin zıplayan birinin aynı şekilde ineceğini ya da bir eşya düştüğünde yere çarpacağını anlayabilirler. 19. hafta büyüme atağı, dördüncü sıçrama dönemi olarak da bilinir. Bu süreçte minikler gece daha sık uyanıp yeniden uykuya dalmakta güçlük çekebilir.
Bebeğiniz büyüme atağı döneminde yabancılara karşı utangaç davranabilir. Bebeklerde büyüme atakları süresince, minikler dikkatlerin hep üzerlerinde olmasını istedikleri için gün içerisinde sık sık huzursuz hissedebilirler. 19 haftalık bebeklerde büyüme atağı sonrası şu gelişmeler gözlemlenebilir:
- Bebeğiniz daha çok ses çıkarmaya başlayabilir.
- Kendi ismini duyduğunda dönüp bakar.
- Bu aşamada çocukların nesneleri kavrama kabiliyetinde ciddi bir artış gözlemlenebilir.
- Beş duyu organı ile çevresinde olan biteni anlamlandırma becerileri gelişir.
Dördüncü atak dönemi, diğerlerine göre daha uzun sürebilir. Bu süre, yavrunuz yaklaşık 18 haftalıkken başlayarak 20. haftaya kadar uzaması mümkündür. 20 ila 23. hafta büyüme atağı olmadan geçirebileceğiniz keyifli haftalardır.
26. Hafta Büyüme Atağı: İlişkiler Dünyası
Miniklerin 26. hafta büyüme atağı sonucunda kazandığı en önemli becerinin nesneler arasındaki mesafeyi anlama olduğunu söyleyebiliriz. Eşyalar arasındaki mesafeyi fark edebildikleri için uzanma hareketini daha sık yaptıkları gözlemlenebilir. 6 aylık bebek büyüme atağını tamamladığında şu değişimler gözlemlenebilir:
- Bebeğiniz nesnelerin konumlarını daha iyi kavrayabilir. Bu durum, onun yeni keşiflere ilgi duymasını sağlar.
- Kendilerini yukarı doğru kaldırmaya çalışabilirler.
- Henüz önceki atak haftasında başlamadıysa beşinci atak döneminde eşyaları fırlatabilirler.
- atak dönemi, yaklaşık 1 hafta sürer. 28 ve 30. hafta, büyüme atağı olmadan huzurlu günler geçirebilirsiniz. Bu süre zarfında minikler mesafe kavramını öğrendiği için ebeveynlerinin kendilerinin uzaklaştığını gördüklerinde daha çok ağlayabilirler.
37.Hafta Büyüme Atağı: Kategoriler Dünyası
Minikler yaklaşık 36 haftalıkken başlayan 6. büyüme atağında miniklerin merak duyguları giderek daha da artar. Artık nesneleri kategorilere ayırabilir, eşyaların işlevlerini kavramaya başlayabilirler. 9 aylık bebek büyüme atağı, altıncı sıçrama haftası olarak da bilinir. Bu süre zarfında diğer atak dönemlerinde olduğu gibi bebeğiniz sık sık ağlayabilir, size daha yakın olmak isteyebilir.
37 haftalık bebekler, duyu organlarını daha aktif kullanmaya başlarlar. Üstelik kategori kavramını da keşfettikleri için etraflarında gördükleri her nesne ilgilerini çekmeyi başarır. Hâliyle etraflarında gördükleri nesnelere dokunmak, keşfetmek ve hatta tatmak istediklerini gözlemleyebilirsiniz. 6. büyüme atağı genellikle 36 haftalıkken başlar, 40. haftada sona erer.
46. Hafta Büyüme Atağı: Zincirleme Olaylar Dünyası
Bebekler 1 yaşına yaklaştıklarında yepyeni bir gelişim sürecine girerler. 7. büyüme atağı olarak da bilinen bu dönemde minikler, etraflarında olan olayların belirli bir sırayla gerçekleştiğini ve bir düzen içerisinde olduğunu fark etmeye başlarlar. 42. hafta büyüme atağı başlar, 44 haftalıkken zirve noktaya ulaşır. Minikler 47 haftalık olduğunda atak dönemini tamamlamış olurlar. Bebeklerde büyüme atakları sona erdiğinde edindikleri yeni kabiliyetler şunlardır:
- Olayların bir sıralama ile geliştiğini anlayabilirler.
- Küpleri renklerine ve şekillerine göre yerleştirebilirler.
- Beslenirken kendi başlarına çatal ve kaşık kullanmak isteyebilirler.
- Uzun süredir oynamadıkları oyuncakları yeniden favorileri hâline gelebilir. Oyuncakların farklı kullanım şekillerini keşfetmenin bebeğiniz için oldukça keyifli bir aktivite olduğunu gözlemleyebilirsiniz.
Büyüme atağı haftaları ebeveynlerin yardımıyla minikler için keşiflerle dolu keyifli serüvenlere dönüşebilir. Olayların zincirleme geliştiğini öğrenen çocuklara bu farkındalıklarını geliştirmelerine yardımcı olabilecek aktiviteler sunabilirsiniz. 12 aylık bebek gelişimi isimli yazımızda 1. yaşına yaklaşan bebeğinizin gelişimine nasıl katkı sağlayabileceğiniz hakkında fikir edinebilirsiniz.
55. Hafta Büyüme Atağı: Programlar Dünyası
Bir yaşına gelen bebekler artık pek çok hareketi kendi başlarına yapabilirler. Emekleme döneminden, etrafa tutunarak yürüme aşamasına geçmeleri de mümkün. 55. hafta büyüme atağı, 8. sıçrama dönemi olarak da bilinir. Minik yavrunuz bu süre zarfında yemeğini kendi başına yemek isteyebilir. Bebekler, bir önceki atak döneminde olayların bir sıra hâlinde geliştiğini öğrenir. 1 yaş büyüme atağında ise olayların sonuçları olduğunu kavramaya başlarlar. Örneğin anahtar çevrildiğinde kapının açılacağını ya da kilitleneceğini öğrenmiş olurlar.
Olayları bir bütün hâlinde anlamaya başlayan bebekler, dış dünyayı daha sistematik bir şekilde kavrayabilirler. Ebeveynler, bebeklerde büyüme atağını atlatmalarına destek olmanın yanı sıra zihinsel gelişimlerine de yardımcı olmak adına birlikte çocuklarıyla çeşitli aktiviteler yapabilir. 8. atak dönemi, yaklaşık 4 hafta sürebilir.
64. Hafta Büyüme Atağı: İlkeler Dünyası
Minikler, zihinsel ve fiziksel gelişimlerinin önemli bir parçası olan 9. büyüme atağı dönemine yaklaşık 64 haftalıkken girerler. Bu süre zarfında neden-sonuç ilişkisini iyice kavramaya başlayan bebekler, farklı davranışlar deneyerek sonuçlarını gözlemlerler. Bebeklerin ilkeler dünyasını keşfetmeye başladıkları 1 yaş sonrası büyüme ataklarının ardından şu davranışları sergiledikleri gözlemlenebilir:
- Minikler bu süreçte çevrelerindeki kişilerin davranışlarını ve duygularını taklit edebilirler.
- Kendi tercihlerini daha belirgin şekilde ifade etmeye başlayan bebekler, evet ve hayır kelimelerini kullanabilirler.
- Zaman zaman sinirlenebilir ya da agresif tavırlar sergileyebilirler.
- Bebeğinizin dil gelişiminde belirgin bir ilerleme fark edebilirsiniz.
- Çocuğunuz artık aitlik kavramlarını daha iyi ayırt edebilir.
- İstedikleri şeyleri kabul ettirmek için neler yapmaları gerektiğini öğrenebilirler.
- büyüme atağı, yaklaşık 5 hafta kadar sürebilir. Bu süreçte çocukların dil gelişimini desteklemek için birlikte resimli kitaplar okunabilir. Bebeğinizin dünyayı keşfetmesi için dışarıda aktiviteler yapabilir, oyunlar oynayabilirsiniz.
75. Hafta Büyüme Atağı: Sistemler Dünyası
Bebeklerde 18. ay büyüme atağı, onuncu sıçrama haftası olarak kabul edilir. Bu, son atak dönemidir. Minikler daha önce edindikleri kabiliyetleri istedikleri şekilde kullanmayı ve davranışlarını kontrol edebilmeyi öğrenirler. Bu sayede olayları ve durumları yönetme kabiliyetleri gelişir. Üstelik davranışlarını değişen koşullara göre belirleyebildiklerini de fark edebilirsiniz. 17. ayını dolduran bebeklerde 2 yaş sendromunun belirtileri de gözlemlenebilir. 2 yaş sonrası, büyüme ataklarından farklı olarak bebeklerin özerklik dönemi olarak kabul edilebilir.
Bebeğiniz Büyüme Atağı Yaşarken Ne Yapmalısınız?
Bebeklerde büyüme atakları, her ne kadar yorucu olabilse de bu durumun geçici bir zaman dilimi olduğunu unutmayınız. Ebeveynlerinin sevgisini, ilgisini ve desteğini hisseden minikler bu süreci sorunsuz şekilde atlatabilir. Eğer bebeklerde büyüme atakları normalden daha uzun sürüyorsa ve minik yavrunuzun huzursuzluğu, uyku bozuklukları ve ağlama nöbetleri normale dönmüyorsa muhakkak doktorunuza danışmalısınız.
Bebeğiniz büyüme atağı yaşarken acıktığında beslemeye gösterebilir ve düzenli uyku uyumasına yardımcı olabilirsiniz. Büyüme atakları yaşayan bebeklere müzik dinletmek, daha sakin ve huzurlu hissetmelerini sağlayacaktır. Bebeğinizin gelişimini desteklemek ve sağlıklı bir şekilde büyümesine yardımcı olmak için onunla sık sık fiziksel temas kurarak sevginizi gösterebilir, atak sürelerini beraber kolayca aşabileceğinizi hissettirebilirsiniz.