Bebek ve Oyun: Bebeğinizle Oynayabileceğiniz Oyunlar Nelerdir?

Bebekler, doğdukları andan itibaren dünyayı keşfetmeye çalışır. Merak duygularıyla âdeta minik bir gözlemci gibi çevresindeki olup bitenleri inceler. Ardından gözlemlerinden çıkarımlar yaparak oyunlar kurar. Miniklerin hayal gücünden beslenen bu oyunlar, ebeveynlerin desteğiyle hem eğlenceli hem de öğretici bir hâl alır. Zamanla bebeğinizin gelişim sürecine bağlı olarak oyunların içeriğinin değiştiğini gözlemleyebilirsiniz. Anne ve babaların bu süreçte rol alabilmesi için bebekle oynanacak oyunlar hakkında detaylı bilgiye sahip olması gerekir.

Bebekler Ne Zaman Oyun Oynamaya Başlar?

En değerliniz, hayata gözlerini açar açmaz etrafını incelemeye başlar. Her geçen gün yeni bilgiler, deneyimler ve duygular keşfeder. Tüm bunları, kurduğu oyunlara aktararak hayal gücünü yansıtır. Yani oyunu miniklerin dünyayı algılama ve öğrenme şekli olarak tanımlamak mümkün. Bebeklerin oyuna ilk aylardan itibaren başladığı da bilinenler arasında. Yenidoğan evresi olarak adlandırılan birinci ayda miniklerin el ve ayak gibi uzuvlarıyla oynadığı gözlemlenir. Ayrıca bebeğinizin sizi görünce kıpır kıpır olması ve konuştuğunuzda karşılık vermeye çalışması da bu dönemdeki oyun anlayışının bir parçası.  

Bebekle oynanacak oyunlar, ilk altı ayda daha çok sesler çıkarmaya ve nesneleri tanımaya yöneliktir. Altıncı aydan sonra bebek ve oyun arasındaki ilişki de değişmeye başlar. Minikler, etrafındaki unsurlarla tek başına oynamaya ve duyu organlarını aktif olarak kullanmaya çalışır. Oyuncakları fırlatıp geri alma gibi davranışlar geliştirir. 1 yaş üstü bebeklerin ise kendi yaş grubundakileri izleyip buna göre oyun kurduğu gözlemlenir. Söz konusu evrelerin her biri, miniklerin büyüme süreciyle paralel olarak ilerler. Aynı zamanda bebeklerin gelişiminde de önemli bir rol oynar. 

Oyun Oynamak Bebeklerin Gelişimini Nasıl Destekler?

Oyun oynamanın bebeklerin bilişsel gelişiminde göz ardı edilemeyecek bir yeri bulunuyor. Minikler, fiziksel ve zihinsel kabiliyetlerinin çoğunu erken yaşta kurmaya başladıkları oyunlarla kazanır. Ayrıca bebeklerin ilerleyen dönemlerde sosyal ilişkilerinde, aritmetik becerilerinde ve grup aktivitelerinde zorluk yaşamaması da oyunlarla inşa edilen güçlü temelle mümkün olur. Aşağıda bebekle oynanacak oyunların miniklerin gelişim sürecine olan etkilerini görebilirsiniz. 

• Bebekler, oyun sırasında ailesiyle ve yaş grubundakilerle iletişim kurar. Oyuncaklarını paylaşma ve ortak aktivitelerde bulunma gibi becerilerini geliştirir. Bu sayede gelecekte sosyal ilişkilere dâhil olma konusunda güçlük yaşamaz. 

• Bilişsel gelişim, problem çözme ve çıkarım yapma gibi süreçleri içerir. Minikler, sayı ve harf gibi unsurların yer aldığı oyunlarla bu kabiliyetlerini geliştirme şansı bulur.  

• En değerliniz, doğduğu andan itibaren çeşitli sesler çıkarmaya çalışır. 8. aydan sonra ilk kelimelerini telaffuz etmeye başlar. Bebekle oynanacak oyunlar, minikleri konuşmaya teşvik eder ve bu sürecin sorunsuz ilerlemesine yardımcı olur. 

• Oyunlar, miniklerin bir hayli etkileyici ve rengârenk olan hayal gücünü besler. Özellikle rol ve taklit yapmaya dayalı oyunlar, bebeğinizin dünyayı kendi bakış açısıyla yorumlamasını sağlar. 

Bebekle oynanacak oyunlar, miniklerin bedensel gelişim süreçlerinde son derece önemli bir yere sahip. En değerlinizin büyüdükçe daha çok hareket ettiğine şahit olabilirsiniz. Oyun oynamak, miniklerin enerjisini atmasına ve motor becerilerinin gelişmesine destek verir. Bebeğinizin nesneleri tutma, kendisini taşıma ve döndürme gibi beceriler kazanmasına yardım eder. Böylece bebeklerin el-göz koordinasyonu ve denge kurma kabiliyetleri artar.

Oyun Oynamanın Bebeklere Faydası Nelerdir?

Oyun oynamanın bebeklere her açıdan yarar sağladığı rahatlıkla söylenebilir. Bunlar arasında; hayal kurma, öz güven kazanma, dikkat süresinin artması ve kolay iletişim kurma gibi hususlar yer alır. Ayrıca bebeğiniz, oyunlar sayesinde bedensel olarak da gelişir ve güçlenir. Tabii ki bu süreçte bebekle oynanacak oyunların doğru tercih edilmesi bir hayli önemli. Oyunun içeriğine ve türüne göre bebeğinizin farklı yönlerini destekleyebilirsiniz. Bebekle oynanacak oyunları, faydalarına göre şu şekilde kategorilere ayırmak mümkün:

• Aile oyunları: Anne, baba ve kardeşlerin dâhil olduğu oyunlar, miniklerin aile bağlarının güçlenmesine yardım eder. Bu oyunlarla bebeğiniz kendini güvende ve huzurlu hisseder.
• Öğretici oyunlar: Sayıların ve harflerin yer aldığı öğretici oyunlar, bebeğinize bilgileri eğlenceli bir yolla aktarır. Böylece bilgilerin kalıcı hâle gelmesi de mümkün olur. Evde eğitici oyunlara ağırlık vererek en değerlinizin zihinsel gelişimini destekleyebilirsiniz. 
• Hayali oyunlar: Miniklerin, eşi benzerine az rastlanan bir hayal gücü bulunur. Bunu oyunlarla beslemek ve açığa çıkarmak gerekir. Bu sayede en değerlinizin olaylara farklı açılardan yaklaşmasını ve yaratıcı yönünün gelişmesini sağlayabilirsiniz.
• Taklit oyunları: Taklit oyunları, bebeklerin rol yapma becerilerini geliştirir. Miniklerin daha çabuk konuşmasına ve kelimeleri düzgün telaffuz etmesine destek verir. 
• Grup oyunları: Grup oyunlarıyla minikler, sosyalleşme şansı bulur. Kendi yaş grubuyla iletişime geçerek ortak hareket etme ve paylaşım gibi hususları öğrenir.
• Fiziksel oyunlar: Hareket etmeye dayalı oyunlar, bebeğinizi fiziksel olarak güçlendirir. Aynı zamanda emekleme ve yürüme gibi süreçleri destekler. 

Bebekler, hislerini ve düşüncelerini oyunlar üzerinden dışarıya yansıtır. Henüz kendilerini sözcüklerle ifade etme kabiliyeti gelişmeyen miniklerin yetişkinlerle iletişime geçeceği yegâne yol oyunlardır. Bu süreçte ebeveynleri bekleyen bazı sorumluluklar da bulunur. Örneğin en değerlinizin oyun sırasındaki davranışlarını gözlemleyebilirsiniz. Bunun için oyun terapisinden destek almanız da mümkün. Uzmanlar eşliğinde yapılan oyun terapisi, bebeğinizin iç dünyasına inmenize ve çatışma yaşadığı konuları öğrenmenize yardımcı olur. Bu sayede en değerlinizin hayatını zorlaştıran sorunları iyileştirmenizi sağlar. 

Aylara Göre Bebeğinizle Oynayabileceğiniz Oyunlar Nelerdir?

Bebeğinizin dönem dönem çeşitli gelişim süreçlerinden geçtiğini gözlemleyebilirsiniz. Yenidoğan evresinde başlayan bu serüven, aylar geçtikçe farklı şekillerde devam eder. İlk aylarda miniklerin hareket kabiliyeti kısıtlıdır. Buna bağlı olarak bebeğinizin oynadığı oyunlar da nispeten sınırlı kalır. Ancak zamanla oyunların süresi, kapsamı ve içeriği değişmeye başlar. Tabii sizin de bu değişime ayak uydurmanız gerekir. Örneğin bebeklerde ay ay oyuncak seçimine dikkat etmeniz, en değerlinizin güvenliği ve sağlığı açısından son derece önemli. Benzer şekilde ay ay bebek oyunları da birbirinden ayrılır. Bebeğinizin büyüme aşamalarına göre en doğru tercihleri yapabilirsiniz. 

1. ve 2. Ay Oyunları

1. ve 2. aylarda bebeklerin etrafında olup bitenleri gözlemlediği bilinir. Bu dönemde minikler; göz teması kurar, sesleri dinler ve verdiği tepkilerle iletişim kurmaya çalışır. Boynunu hareket ettirerek sağa ve sola dönmeye de uğraşır. Ebeveynlerin ilgili evrede konuşmaya dayalı 1 aylık bebek oyunlarını tercih etmesi önerilir. Bebeğinizin dikkatini çekecek sesler çıkararak size bakmasını ve boyun kaslarının gelişmesini destekleyebilirsiniz. Bunu çıngıraklar ve yatağın üzerine asılan renkli oyuncaklarla da gerçekleştirmeniz mümkün. 2 aylık bebek oyunlarında teması da ihmal etmeyerek en değerlinizin kendini güvende hissetmesini sağlayabilirsiniz. 

3. ve 4. Ay Oyunları

4.ayda bebeğinizin kavrama yeteneği oluşmaya başlar. Minikler, oyuncakları ve nesneleri tutmaya çalışır. Söz konusu aşamada en değerlinize oyun halısı almanız önerilir. Bebeğinizi oyun halısına yüzüstü yatırabilir, yanına siz de uzanabilirsiniz. Bu sırada beraber nesneleri incelemeniz ve sesleri taklit etmeniz yararlı olabilir. İlgili aylarda bebeğinizi oturmaya alıştıracak çalışmalara başlamanızda da fayda var. 4 aylık bebekle oynanacak oyunları, miniklerin fiziksel gelişimini destekleyen seçenekler arasından belirleyebilirsiniz.

5. ve 6. Ay Oyunları

5 aylık bebekle oynanacak oyunlarda miniklerin taklit yeteneğine uygun seçeneklere yönelebilirsiniz. Bu dönemde en değerliniz, gördüğü hareketleri yapmaya çalışır. Misal oyuncağı tutma ve sallama biçiminize kadar sizi gözlemler. Buradan yola çıkarak hayvan seslerini tekrar edebilir ve ilgi çekici hareketlerle bebeğinizin taklit kabiliyetini geliştirebilirsiniz. 5 aylık bebekle oynanacak oyunlar arasında aynanın karşısında konuşma ve şarkı söyleme de yer alır. Bu sırada mimiklerinizle bebeğinizi eğlendirebilir, en değerlinizin aynada kendisini incelemesini sağlayabilirsiniz. 

5. ve 6. ay, miniklerin fiziksel gelişimi açısından son derece önemli. Bu evrede bebeğinizin sağa ve sola dönmeye çalıştığına şahit olabilirsiniz. Ayrıca bu süreçte miniklerin nesneleri tutma yeteneği de artabilir. Bebeğiniz, kalın ve yumuşak yapraklara sahip bir kitabın sayfalarını çevirebilir. Yatağının üzerinde yer alan ya da uzakta olduğu oyuncaklara ulaşmaya çalışır. Bu sayede en değerlinizin kasları güçlenir ve ince motor kabiliyeti gelişir.

7. ve 8. Ay Oyunları

8.ayda minikler, destek alarak ilk adımlarını atmak için çabalar. Bir süre ayakta kalmak için dengesini korumaya çalışır. En değerlinizi neşeli şarkılar eşliğinde dans etmeye ve tempo tutmaya teşvik ederek bu süreci destekleyebilirsiniz. Ayrıca bu evrede minikler, söylenenleri daha çok anlamaya başlar. Bu aylarda bebeğinize nesnelerin yerini sorabilir, basit ve anlaşılır komutlar yöneltebilirsiniz. 

9. ve 10. Ay Oyunları

9 ve 10 aylık bebek gelişim oyunlarında en değerlinizin gözlem yeteneklerini ön plana çıkarabilirsiniz. Örneğin aynanın karşısında şaşkınlık, kızgınlık, mutluluk ve üzgünlük gibi duyguları gösteren mimikleri yapmanız yararlı olabilir. Bu sırada yaptığınız yüz ifadesinin neyi ifade ettiğini açıklamanız, oyunu daha faydalı hâle getirir. Ayrıca 9. ve 10. aylarda bebeğinizi, oyuncaklarını toplamaya teşvik edebilirsiniz. Bu sayede miniklerin yardım etme içgüdüsü ve el-göz koordinasyonu gelişir. Benzer şekilde bebeğinize istediğiniz oyuncağı size vermesini de söyleyebilirsiniz. 

11. ve 12. Ay Oyunları

11. ve 12. aylarda miniklerin fiziksel aktiviteleri gözle görülür bir şekilde artar. Bu dönemde miniklerin zorlanmadan yürüdüğü gözlemlenir. 11 aylık bebekler için oyunlar, bu gelişim aşamalarına uygun olarak tercih edilir. Misal bebeğinizle yakalamaca ve saklambaç gibi oyunlar oynayabilirsiniz. Ayrıca en değerlinizin motor becerilerini geliştiren, açılıp kapatılabilen ve sürülebilen oyuncaklarla süreci desteklemeniz mümkün. Resimli kitaplar ve sesli oyuncaklarla da bebeğinizin hem eğlenmesini hem de öğrenmesini sağlayabilirsiniz. 

1 Yaş Üstü Çocuklar İçin Oyunlar

1 yaş üstü çocukların yürüme, konuşma ve anlama gibi kabiliyetleri önemli ölçüde gelişmiştir. Fiziki olarak güçlenen miniklerin oyunları daha hareketli ve uzun süreli hâle gelir. Bu süreçte bebeğinizin itme ve taşıma gibi kuvvete dayalı oyunlara olan ilgisi artabilir. En değerlinizin enerjisini atması için yastık ve minder gibi eşyalarla parkurlar oluşturabilirsiniz. Küpleri üst üste koyma ve kule inşa etme gibi aktiviteler de miniklerin keyifli zaman geçirmesini sağlayabilir. 

1 yaş üstü oyunlarında miniklerin sosyalleşme eğilimi gösterdiğine şahit olunur. Bunun için evde bebekle oynanacak oyunların yanında açık havada gerçekleştirdiğiniz aktiviteleri artırmanız faydalı olabilir. Örneğin çocuk parkına gidebilir, en değerlinizi oyuncaklarını arkadaşlarıyla paylaşmaya teşvik edebilirsiniz. Bu sırada bebeğiniz dışarıda özgürce koşup eğlenme şansı da bulur. Böylece bebeklerin oynadığı oyunlardan keyif almasını ve dersler çıkarmasını aynı anda desteklemek mümkün olur.